English
 
 
   
 
 
 
 
 
 
   
   
 
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 

 

 

Awdaz adelsan

A. Smail  

Deg wass seg wussan umewusan (tamenzut), yewwêd ed taqewurart timesteclit; u gedd gedd deg usemmad (amalas) segg semmaden u gur n ctenbir aseggwas n Timi  d tzâ n twinas d seddimraw (1969) wenzil u yenna i yudan n teghzut n meddnin u Ayt Melul a netc d imetwanki (amuzun) u selmed d tmussni ghurwen si tmezla u segmi, w iferrhasen ggat u yennasen. Aya yella deg waghil n tewurungt deg usays u selmed d usemrari nnes f iqewwaren d tmurz yegsa s cala yella.

U ssidin ad yennefdek u sehmim n uwdaz adelsan d uswingem aàrab, tennefdek tnimellet a deg llant sent n tdaliwin d ttmezdaght u selmad, u tewlen imarawen ttawin ed tarwin nnsen i tikkezt d uqeddec d wettar n tussna d tmusni, u tudef tqewwart ikmen d atrar u tedder amedsuy (tadyant) d ameqqran.

Ayt Melul izedghen n meddnin, imgharen, timgharin, imeqqranen imêzzyanen. Tutlayt nnsen d tamazigh ur ssinen ca taàrabt, lekkan drusen wawalen yyîd ahen yessnen day din. Aya f imeqqranen, mawahi imêzzyanen mani hat ssnen nigh mani s ahad slen iss, wametwanki n taàrabt gher waya n teghzut, ur asen yettutlay lekkan taàrabt; u netta mmigh d amazigh (Cawi).

Ttayyi ttabritt ag gedfer, weàsa ad yezzû tasettâ (taddagt) n wewdaz adelsan aàrab di tarwa u qewar, yella aldira ad yessiwel gher-sen rghiman sbajjamen; bêhra xsen ad ssnen matta asen yeqqar?! Layenni deg waya iqeddacen imesbijjmen imetbêhren yella yidj (yan) u umetcuk (arba) yifi hen kitc, matta zigh adeg ahen yif?!... Inezzû qli seg wasen yeqqar waya uselmad, aya manis?! Seg wanis (acku) tmarawt nnes ttanzilt ttaneghlatt (taberrânit) f uqewwar n Ayt Mlul.

Usin ed wussan àddan irekkêh asen geà (akw) u metcuk d anemmegrud (interprète) jar atsen d uselmad, seg wanis ur ssinen ca taàrabt am netta, layenni matta d taàrabt?!... U seg way-din n tezmalt (état) ilul asen ed weghlulles (haine) d ametwandêd deg wulawen seg wa-ya umersi ad teddren; wid uàeddi (azray) n wussan tetwamsel asen ed tgugayt deg wamannâd (aleggway) imetti (social) deg wjaj n tnimellett d ssekket ttazmalt d ttanzilt fellasen u deg ghlad (berrâ) d usun (axxam) d ssekket yidj (yâdnin), ssnent ukzen tileqqi nnes, u degga ag yexs (ira) uselmad agmay n tsettâ n wewdaz adelsan aàrab, yerxa imennawt iqeddacen zghulen timessi iqeddacen (tnewwcen), iweggêd ihen u yenna sen: Mda ra ad tafem yidj yettutlay awal n tmazeght init aya fella-s at wettigh s teyyita, u zdat aya yegguma w iweggêd iqeddacen f wutlayi n tmazight u qqimen w ara ygin sayyi ad yessiwel w ad yeqqel dat deffer, fus zelmâd a wer yili cca uzeghal n tmessi w ad yettuwetta, ssi-din àaden ed d imaggwaden u d ketc yebbi w awal n tmazeght seg mawen nnsen. Netta wa ggeqqlen gher wa-ya n tebritt tanemruyt (tamessayt) ad yessen at d awdaz adelsan aàrab ag gedji inqqeddacen f tgara dimm sskerfen seg wàmay gher tmêhdârt, kti ameqqar (isem) u selmad ad rebzen; u yekka fella-sen w ay-din, aked degga hadaghren si tedwilt timtewwelt gher tedwilt n welmad anemmas, drus n yya ag gemran si tsergelt (tazeqqurt), w ammi-din laked d ttefransist, tiga am taàrabt nigh gger, layenni ur tekki cca akkay n taàrabt (influence), seg wanis tasettâ nnes ur tegmi cca am tsettâ n taàrabt, ag gellan tedja akkayen nnes di tarwa n teqqewart, u qqimen swangamen aswingem n waàraben, ahen yedjin ufin timenkay seg weàseg (imujan, tabilant) nnsen id waya n tmudri, usint asen d jar atsen d wani xsen ad awêden, nnûzren tenbubbes fellasen, ur ufin ani uàan, nigh ad qedden; ani kennen siy kakan w at afen d ttafransisit d ramsal d ameqqran seg waya n wewdaz adelsan aàrab, ur ad yedji lekkan tifewwahîn, lekkan inezgan d unuzzêr i tarwa u qewwar n meddnin n Ayt Mlul, talya aqalti yella d amuàis, layenni ur yelli lekkan nnes; seg wanis ur yelli deg wfus aked n yidj ss-isen (tarwa u qewwar); ur ssinen awelli sayyi ag if?! Layenni yettuzzamez f mamwi? Yettuzzamez f tmazeght ag gellan xsen iweddazen aàraben at ndêlen anis ur ad tettali ur ad tetàina; matta ami tiwdi, matta ami anezgum ?! Temhûyyer ed tmazeght seg wnil (azêkka), a s igin iweddazen u temdêr cal u tbedd ed tnukri d ttadelsant ad teslelli imran (pensées) iwengamen imazighen seg wdaz n inêdliben (ennemis); w ad tgem tsettâ si tigri (Est) n tmurt imazighen gher timert nnes (West) w ad ilin d iwnagen (indépendants) deg idles d wesquqqed (tadamsa) d w ahen yessiwêden i tedmalin (interêts).

Revue Tifawt N:8

 

Headquarters : Amazigh World  ( Amadal Amazigh), North America, North Africa

amazighworld@gmail.com

Copyright 2002  Amazigh World.  All rights reserved.